Wat maakt off-road rijden leuk?
Laten we om te beginnen onderscheid maken tussen beroepsmatig en recreatief off-road rijden. Boswachters en natuurbeheerders komen voor hun werk regelmatig op onverharde wegen. Die hebben eenvoudigweg een praktische auto nodig die moeiteloos door kuilen en modder kan rijden; een auto met vierwielaandrijving, met een flinke bodemvrijheid, met een stevige carrosserie, met flink wat bergruimte en een makkelijk schoon te maken interieur.
Recreatief off-road rijden doe je voor de fun en dan mag een auto ook wat extra’s hebben of wat luxe. Hele volksstammen scheppen er plezier in om met hun vierwielaangedreven SUV zo nu en dan van de gebaande paden af te gaan. Dat hoeft er niet altijd ruig aan toe te gaan. Het kan al genieten zijn op een gravel- of zandweg, waar je de auto in elk bocht een beetje voelt driften en waar je een grote stofwolk achter je laat. De echte diehard off-road rijder zoekt meer uitdaging. Die wil een pad met modder, diepe plassen, kuilen, boomwortels en keien en dan liefst ook nog steil omhoog of omlaag; de habitat waar een serieuze 4x4-auto echt aan het werk moet en waar je al zijn prestaties en technologie kunt benutten.
Wat heb je nodig voor off-road rijden?
Met een laag bij de grond liggende sportauto kun je beter niet op een onverharde weg gaan rijden. De kans is heel groot dat je bodemplaat over de grond schuurt als er ook maar iets van spoorvorming is op een gravel- of zandweg. Met een wat hoger op zijn wielen staande SUV heb je dat probleem niet. De Toyota RAV4 of de Nissan Qashqai zullen hier prima en comfortabel rijden. En dergelijke modellen hebben genoeg ruimte om de kinderen en de hond mee te nemen naar een bosweg om daar vervolgens ergens de auto te parkeren en een flinke wandeltocht te maken.
Een SUV met vierwielaandrijving komt van pas op meer uitdagende onverharde weggetjes, zoals in de Ardennen of in de bergen. Zeker als je echt een off-road safari maakt door bergachtige en afgelegen gebieden. Met enkel tweewielaandrijving loop je het risico dat je gaat slippen op de steile stukken. Voor diepe geulen in paden, modder of mul zand kun je ook niet zonder vierwielaandrijving. Dan is tractie op alle wielen gewoonweg een must om niet vast te komen zitten. Voor echt serieus off-road rijden over grote keien of rotspartijen en diepe doorwadingen heb je een 4x4-terreinauto nodig. Daarbij moet je denken aan een Jeep Wrangler, Land Rover Defender, Toyota Land Cruiser of Mercedes-Benz G-klasse.
Een meer betaalbare mogelijkheid is de Suzuki Jimny. Al deze modellen zijn gemaakt voor zwaar terreinwerk. Die hebben vierwielaandrijving en veelal ook nog een lage gearing waardoor je over korte versnellingen beschikt. Zodat je met lage snelheid, goed gecontroleerd en zonder gebruik van een slippende koppeling over moeilijk begaanbare wegen kunt rijden. Door de lage gearing heb je ook veel aandrijfkracht, zodat de motor voldoende reserve heeft als je opeens over een grote richel moet rijden of heel steil omhoog.
Tips voor off-road rijden
Off-road rijden kan een spannende en uitdagende ervaring zijn, maar het vereist ook een goede voorbereiding en techniek om veilig te blijven en schade aan je voertuig te voorkomen. Hier zijn enkele tips voor off-road rijden:
1. Ken je voertuig
Bodemvrijheid: weet hoe hoog je voertuig van de grond is om te voorkomen dat je vast komt te zitten op obstakels.
Banden: zorg voor off-road banden met voldoende profiel voor de juiste grip op ruwe ondergrond.
Vierwielaandrijving (4WD): zorg ervoor dat je weet hoe je het 4WD-systeem van je voertuig moet gebruiken en wanneer je het moet inschakelen en wanneer en waar je low gear (lage gearing) kunt gebruiken.
2. Kies de juiste uitrusting
Bandenspanning: gebruik banden die je ook met een lage bandenspanning kunt rijden voor meer grip in zand of modder.
Lier: een lier kan van onschatbare waarde zijn als je vast komt te zitten.
High-lift jack: handig voor het optillen van je voertuig als je banden moet vervangen of als je vastzit.
Hulpmiddelen: sleepkabels, scheppen, en plankjes voor onder de wielen kunnen helpen om uit moeilijke situaties te komen.
3. Ken de omgeving
Verken het terrein: probeer vooraf te weten welke soorten obstakels je kunt tegenkomen, zoals rotsen, modder, wateroversteken of steile hellingen.
Gebruik een kaart of GPS: navigatie is belangrijk, vooral in afgelegen gebieden zonder duidelijke paden.
Wees voorbereid op veranderende omstandigheden: het weer kan snel omslaan, wat het terrein verraderlijker kan maken.
4. Rijtechniek
Rustig rijden: off-road rijden vereist vaak langzame en gecontroleerde stuur- en gasbewegingen om grip te behouden en schade te vermijden.
Ondersteunend gas geven: geef niet te veel gas bij obstakels om te voorkomen dat de wielen doorslippen.
Klimmen en dalen: houd een constante snelheid aan bij het beklimmen van hellingen en gebruik je motorrem bij het afdalen om de controle te behouden.
Mul zand: houd je snelheid hoog genoeg om door het zand te blijven rollen zonder te diep weg te zakken.
Modder: probeer diepe modder te vermijden of gebruik de juiste techniek (zoals door de modder ‘zwemmen’ met slingerende stuurbewegingen) om grip te behouden.
5. Veiligheid
Rijd nooit alleen: als je vast komt te zitten of een ongeluk krijgt, kan het cruciaal zijn om hulp in de buurt te hebben.
Communicatie: zorg voor een manier om te communiceren, zoals een satelliettelefoon of een walkietalkie, vooral in gebieden zonder mobiel bereik.
Voorraad: neem voldoende water, voedsel en nooduitrusting mee voor het geval je langer vast komt te zitten.
6. Milieuverantwoordelijkheid
Blijf op de paden: vermijd het beschadigen van de natuur door op bestaande paden te blijven.
Neem je afval mee: laat geen afval achter en respecteer de natuur.
Toegankelijkheid: rij geen paden op die gesloten zijn voor gemotoriseerde voertuigen. Kies eventueel voor een aangelegd off-road parcours om jouw talenten en de capaciteiten van je 4WD op de proef te stellen.
Waar is off-road rijden toegestaan?
In Nederland en veel andere Europese landen zijn er strikte regels voor waar je off-road mag rijden. Off-road rijden is vaak beperkt om schade aan de natuur en verstoring van de omgeving te voorkomen. Een idee is een off-road parkte bezoeken, zoals Polaris Experience Park (Nederland). Dit park biedt verschillende off-road parcoursen voor beginners en ervaren bestuurders. Op bepaalde stranden, zoals het strand bij IJmuiden, mag je onder voorwaarden met 4x4 voertuigen rijden. In België en Duitsland zijn er meer mogelijkheden voor off-road rijden dan in Nederland. In Duitsland zijn er off-road parken en openbare onverharde wegen, terwijl België enkele bossen en heuvelachtige gebieden heeft waar je off-road kunt rijden, meestal tijdens evenementen.
Off-road rijden in beschermde natuurgebieden, zoals nationale parken en natuurreservaten, is ten strengste verboden. Dit geldt ook voor het rijden op stranden (op enkele uitzonderingen na) en door duingebieden. Off-road clubs kunnen je vaak helpen om legaal toegankelijke routes te vinden en kunnen je adviseren over evenementen en parken.
Het hangt ervan af wat je wil gaan doen. Rijd je alleen over onverharde wegen en paden zonder grote kuilen of obstakels, dan kun je met een wat hoger op de wielen staande auto met tweewielaandrijving prima uit de voeten. Voor serieuzer werk, dus steile hellingen, diepe geulen en keien, heb je een 4WD-auto nodig en liefst ook met lage gearing.
In Nederland zijn de mogelijkheden beperkt. Natuurgebieden en bossen zijn bijna allemaal gesloten voor gemotoriseerd verkeer. Alleen op de Veluwe vind je nog enkele onverharde wegen waar je met een auto mag rijden. In Duitsland en België zijn er meer mogelijkheden. Wees verstandig en neem contact op met een off-road club, die weten vaak waar het kan en ook welke evenementen er zijn waar je met je off-road auto aan kunt deelnemen.
Dat zijn banden met veel en vooral een wat grover profiel. Je herkent die aan de aanduiding M + S op de zijwangen. Winterbanden of all season banden bieden wel extra grip, maar bieden weinig voordeel in mul zand of in diepe modder. Er zijn ook banden die helemaal zijn bedoeld voor off-road rijden; die hebben brede en hoge noppen, maar maken op de verharde weg veel lawaai en hebben op strak asfalt minder grip.
